Blog

W tegoroczne walentynki premierę miał film Bridget Jones: Szalejąc za facetem. Bridget, niepoprawna romantyczka i mistrzyni randkowych wpadek, od lat uczy nas, że zdrowe relacje zaczynają się od akceptacji siebie. Między kieliszkiem wina a kolejną miłosną katastrofą stopniowo odkrywa, czego naprawdę pragnie – i jak unikać toksycznych schematów. Ale czy istnieje przepis na udany związek, który mogłaby wypróbować?

Ludzie poszukują miłości z różnych powodów – kierują nimi zarówno potrzeby emocjonalne, jak i społeczne. Miłość daje poczucie bezpieczeństwa i przynależności (Konstan, 2020), a jednocześnie odgrywa kluczową rolę w budowaniu więzi i bliskości. Pożądanie natomiast pełni funkcję ewolucyjną, związaną z reprodukcją (Gonzaga i in., 2006). Jednak nawet kiedy znajdziemy kogoś, przy kim serce bije szybciej, nie zawsze oznacza to prostą drogę do szczęśliwego, trwałego związku. Zgodnie z Trójczynnikową Teorią Miłości Roberta Sternberga uczucie składa się z trzech elementów: namiętności, intymności i zaangażowania. W zależności od ich natężenia mogą powstawać różne rodzaje miłości – od przelotnej fascynacji po głęboką, pełną więź. Sternberg wyróżnił m.in. miłość pustą, opartą jedynie na zobowiązaniu, oraz miłość pełną, łączącą wszystkie trzy składniki. Co ważne, teoria ta nie jest jedynie abstrakcyjnym konceptem – jej założenia zostały wielokrotnie potwierdzone w badaniach na różnych grupach i w różnych kulturach (Olesiński, 2013).

Komunikacja, jako kluczowy czynnik sprzyjający budowaniu zdrowych relacji romantycznych

Komunikacja jest kluczowym składnikiem „eliksiru miłości” – to ona stanowi fundament zdrowych, opartych na zaufaniu i wsparciu relacji. Jednak skuteczna komunikacja to coś więcej niż tylko wymiana słów – jej jakość odgrywa zasadniczą rolę w budowaniu głębokiej więzi emocjonalnej. Badania wskazują, że pary potrafiące efektywnie się porozumiewać lepiej radzą sobie z wyzwaniami, skuteczniej rozwiązują konflikty i utrzymują silniejsze, bardziej satysfakcjonujące relacje. Jak zatem dbać o skuteczną komunikację? Przede wszystkim kluczowa jest jasność przekazu. Precyzyjne i bezpośrednie wyrażanie myśli minimalizuje ryzyko nieporozumień, które często stają się źródłem konfliktów. Transparentność w komunikacji wzmacnia również zaufanie – szczerość i otwartość pozwalają partnerom czuć się bezpiecznie i swobodnie wyrażać swoje emocje. Równie istotnym elementem skutecznej komunikacji jest empatia. Zdolność do uważnego słuchania, rozumienia emocji oraz perspektywy drugiej osoby umożliwia reagowanie w sposób wspierający i zapobiega bagatelizowaniu jej uczuć. Badania podkreślają również znaczenie aktywnego słuchania – poświęcanie pełnej uwagi rozmówcy nie tylko sprzyja lepszemu zrozumieniu przekazu, ale także wzmacnia poczucie szacunku i zaangażowania w relację (Fatih i in., 2025).

Skuteczna komunikacja w relacjach powinna opierać się na zasadach Porozumienia bez Przemocy (NVC – Nonviolent Communication), które koncentruje się na wzajemnym zrozumieniu i poszanowaniu potrzeb zarówno własnych, jak i drugiej osoby. Podejście to, opracowane przez Marshalla B. Rosenberga, sprzyja budowaniu relacji opartych na empatii, szacunku i autentycznym dialogu.

Do czterech kluczowych elementów w komunikacji bez przemocy zalicza się:

• Obserwacja – neutralny opis sytuacji, pozbawiony oceniania oraz interpretowania przez odbiorcę. Zapobiega krytyce i oskarżeniom, które mogą skutkować eskalacji konfliktu.
  • Zamiast mówić: „Znowu nie wymyłeś naczyń!”, lepiej powiedzieć: „Zauważyłam, że dziś rano na blacie kuchennym zostały brudne naczynia po obiedzie.”
• Uczucia – wyrażanie swoich emocji w sposób szczery, ale nieatakujący. Umożliwia to przedstawienie jak dana sytuacja na nas wpływa.
  • Zamiast mówić: „Jesteś nieodpowiedzialny, to przez ciebie czuję się sfrustrowana!”, lepiej powiedzieć: „Czuję się sfrustrowana, gdy widzę, że naczynia nie zostały posprzątane po obiedzie”.
• Potrzeby – komunikowanie swoich potrzeb, które kryją się pod uczuciami.
  • Zamiast mówić: „Nie dbasz o porządek w domu!” (co może być postrzegane jako atak), lepiej powiedzieć: „Potrzebuję, żeby po posiłkach wszystkie naczynia były posprzątane, ponieważ zależy mi na utrzymaniu porządku w kuchni”.
• Prośby – formułowanie konkretnych, możliwych do zrealizowania prośb, które mają na celu rozwiązanie konfliktu.
  • Zamiast mówić: „Zawsze zostawiasz bałagan!” (co brzmi jak oskarżenie), możemy powiedzieć: „Czy mógłbyś po obiedzie umyć naczynia lub włożyć je do zmywarki? Pomoże mi to poczuć, że wspólnie dbamy o porządek w kuchni” (Visakavičiūtė,Bandzevičienė, 2019)

Pozostałe psychologiczne składniki eliksiru

Poza komunikacją badania naukowe wskazują na znaczenie wielu innych czynników w budowaniu zdrowych relacji. Jednym z  nich jest opisany na naszej stronie, styl przywiązania. Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania doświadczają większej satysfakcji, zaufania i zaangażowania w relacjach. W przeciwieństwie do osób z lękowym lub unikającym stylem, które doświadczają zaburzonej potrzeby bliskości i strachu przed odrzuceniem (Feeney, Noller, 1990). Kolejnym czynnikiem są wspólne zainteresowania, które przekładają się na wspólne spędzanie wolnego czasu. Pary o podobnych zainteresowaniach, określają swoje relacje jako zdrowsze i trwalsze. Wspólne pasje zbliżają do siebie partnerów, zmniejszają liczbę konfliktów i ułatwiają podejmowanie decyzji. Z badań wynika, że 65% par uważa, że wspólne zainteresowania stanowią klucz do sukcesu w małżeństwie, podczas gdy w innych badaniach wykazano, że ich brak jest częstym powodem rozwodów (Betchen, 2020). Na zakończenie należy wspomnieć o samoakceptacji. Odgrywa ona kluczową rolę w budowaniu zdrowych relacji, ze względu na to, że wpływa na sposób, w jaki jednostka postrzega siebie, wchodząc w interakcję z partnerem. Badania wskazują, że osoby o wysokim poziomie samoakceptacji są bardziej skłonne do tworzenia stabilnych i satysfakcjonujących relacji, ponieważ są bardziej autentyczne, empatyczne i lepiej radzą sobie z konfliktami (Neff, 2011). Samoakceptacja zmniejsza lęk przed odrzuceniem, co pozwala na budowanie relacji w oparciu o zaufanie i wzajemny szacunek (Crocker, Park, 2004).

Budowanie zdrowych relacji romantycznych to proces, który wymaga świadomego wysiłku, empatii i wzajemnego zrozumienia. Kluczowe składniki „eliksiru miłości” – takie jak skuteczna komunikacja, wspólne zainteresowania, bezpieczny styl przywiązania i samoakceptacja – tworzą fundament trwałych i satysfakcjonujących związków. Dzięki nim partnerzy mogą nie tylko radzić sobie z konfliktami, ale także czerpać radość z bycia razem, budując relację opartą na zaufaniu, szacunku i wzajemnym wsparciu.

Bibliografia

1. Betchen, S. (2020, October 15). The importance of shared interests in relationships. Psychology Today.
2. Crocker, J., Park, L. E. (2004). The costly pursuit of self-esteem. Psychological Bulletin, 130(3), 392–414.
3. Fatih M., Fauzi N., Norman E. (2025). Communication in Building Healthy and Productive Relationships. MES Managment Journal, 4 (1), 662-671.
4. Feeney, J., Noller, P. (1990). Attachment Style as a Predictor of Adult Romantic Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 281-291.
5. Gonzaga, G., Turner, R., Keltner, D., Campos, B., Altemus, M. (2006). Romantic love and sexual desire in close relationships. Emotion, 6 (2), 163-79.
6. Konstan, D. (2020). Love: A New Understanding of an Ancient Emotion. Australasian Journal of Philosophy, 98, 418 – 418.
7. Neff, K.(2011). Self-compassion: The proven power of being kind to yourself. HarperCollins.
8. Olesiński, P. (2013). Rozwojowe ujęcie Trójczynnikowej Teorii Miłości Roberta Sternberga – trójwarstwowa miłość. Psychologia Rozwojowa, 18 (2),  9-18.
9. Visakavičiūtė, E., Bandzevičienė, R. (2019). Impact of the nonviolent communication program on the social behavior of the participants: overview of the systematic research analysis. Social Work.