Święta – jak wytrzymać z najbliższymi?
Święta Bożego Narodzenia to dla wielu z nas czas radości, spotkań z rodziną i świątecznej atmosfery. Dla innych jednak mogą być to dni pełne napięć, emocjonalnych trudności, a nawet nieporozumień. Nie wszyscy czują się komfortowo w towarzystwie swoich bliskich, szczególnie jeśli ich relacje nie są idealne. Zamiast radosnych chwil, Święta mogą przywodzić na myśl konflikty, nierozwiązane sprawy i napięcia. Jak zatem przejść przez ten czas, nie narażając swojego zdrowia psychicznego? Oto kilka psychologicznych wskazówek, które pomogą w lepszym zarządzaniu trudnymi relacjami rodzinnymi.
1. Asertywność – wyznaczanie granic w trudnych sytuacjach
Jednym z kluczowych narzędzi, które mogą pomóc w przetrwaniu emocjonalnie trudnych chwil, jest asertywność. Asertywność to umiejętność wyrażania własnych potrzeb, opinii i emocji w sposób szczery, bez agresji, ale także bez uległości. Podczas Świąt, gdy często czujemy się przytłoczeni przez oczekiwania innych, wyznaczanie granic staje się kluczowe.
Granice mogą dotyczyć wielu kwestii: od tematu rozmów, po czas spędzany razem. Być może nie masz ochoty rozmawiać o swoich prywatnych sprawach z ciocią, która zawsze lubi wnikać w twoje życie osobiste. Albo może nie chcesz uczestniczyć w kłótniach, które zawsze wybuchają w gronie rodzinnym. Asertywność pozwala na powiedzenie „nie” w sposób, który nie rani innych, ale równocześnie broni twojego komfortu. Wyznaczanie granic to także umiejętność mówienia o swoich potrzebach, np. mówiąc: „Chciałbym teraz odpocząć, porozmawiajmy później” albo „Nie czuję się dobrze w tym temacie, porozmawiajmy o czymś innym”.
Asertywność nie oznacza ignorowania uczuć innych osób. Przeciwnie, chodzi o umiejętność wyrażania swoich emocji w taki sposób, by nie zdominować drugiego człowieka, ale i nie pozwolić na to, by jego potrzeby stały się ważniejsze niż nasze. Przez to święta mogą stać się bardziej komfortowe, a my będziemy w stanie poczuć się szanowani, nie rezygnując z własnych granic.
2. Szacowanie strat i zysków z potencjalnego konfliktu
Święta to czas, w którym łatwo o napięcia, szczególnie jeśli w rodzinie istnieją nierozwiązane problemy. Warto jednak rozważyć, czy naprawdę warto wchodzić w konflikt. Często, gdy emocje są wyostrzone, próba rozwiązania sporów kończy się pogorszeniem relacji i większym stresem. Czasami warto zastanowić się, czy wygrana w konflikcie jest tego warta, czy może lepiej po prostu odpuścić i zachować spokój.
Zastanów się, czy angażowanie się w kłótnię podczas świątecznego spotkania będzie miało sens. Może lepiej poczekać na spokojniejszy moment, by rozmawiać o trudnych sprawach. Często unikając konfrontacji w danym momencie, zyskujemy czas na refleksję, a po Świętach możemy podjąć bardziej wyważoną decyzję, jak rozwiązać dany problem. Warto też pamiętać, że czasami wybaczenie i odpuszczenie przynosi większy spokój i ulgę, niż walki o to, kto ma rację.
3. Święta – nie najlepszy czas na rozwiązanie konfliktów
Święta to czas, kiedy wszyscy oczekują harmonii i bliskości. To jednak również czas, w którym niektóre nierozwiązane sprawy wychodzą na powierzchnię. Często w takich sytuacjach pojawia się pokusa, by w trakcie świątecznego spotkania próbować „rozwiązać” konflikty, które istnieją w rodzinie. Warto jednak pamiętać, że to nie jest najlepszy moment na takie rozmowy. Święta to czas, gdy emocje są wyostrzone, a napięcia mogą eskalować, prowadząc do jeszcze większych nieporozumień.
Zamiast próbować rozwiązywać konflikt, warto skoncentrować się na obecnym momencie, na tym, co dobre i spokojne. Można unikać drażliwych tematów, a jeśli nie da się ich uniknąć, warto przyjąć postawę spokojnego dystansu. Często najlepszym rozwiązaniem jest odłożenie poważnych rozmów na później, na czas, gdy emocje opadną. Może to być także moment na zaplanowanie, jak chce się rozwiązać daną sprawę, ale w sposób, który nie będzie podsycał atmosfery napięcia.
4. Zrozumienie i realizacja swoich potrzeb
Zanim zdecydujesz się na spotkanie z rodziną, ważne jest, by zrozumieć, co czujesz i czego potrzebujesz w tym czasie. Święta są okresem pełnym sprzecznych emocji. Z jednej strony chcemy cieszyć się obecnością bliskich, z drugiej strony czujemy się zmęczeni lub obciążeni trudnymi relacjami. Warto zastanowić się, co dla nas jest najważniejsze i w jaki sposób możemy zadbać o swoje emocje.
Jeśli czujesz, że obecność w rodzinie będzie dla ciebie zbyt przytłaczająca, być może warto zadać sobie pytanie, czy naprawdę chcesz brać w tym udział. Czasami najlepszym rozwiązaniem może być krótka wizyta lub po prostu spędzenie Świąt w mniejszym gronie. Często mamy wrażenie, że nie możemy zrezygnować z rodzinnych spotkań z powodu obowiązków czy tradycji. Pamiętaj jednak, że masz prawo do decydowania o tym, w czym uczestniczysz. Twoje zdrowie psychiczne i emocjonalne jest najważniejsze, a granice w relacjach rodzinnych są absolutnie do zachowania.
Podsumowanie
Święta z rodziną to czas, który dla wielu osób może być pełen trudnych emocji. Asertywność, umiejętność wyznaczania granic, empatia oraz zdolność do wyboru, w czym chcemy uczestniczyć, są kluczowe w zarządzaniu trudnymi relacjami rodzinnymi. Oczywiście dla wielu osób wprowadzenie tych rad w życie jest trudne, czasem wręcz niemożliwe, dlatego bardzo często jako psycholodzy spotykamy się w naszych gabinetach właśnie z powyższymi zagadnieniami. Uwolnienie się z toksycznych relacji jest procesem, który nie zawsze jesteśmy w stanie przeprowadzić sami.
Bibliografia:
Dobek-Ostrowska, B. (2004) Podstawy komunikowania społecznego. Wrocław.
Poprawa, R. (2017) Asertywność. Wrocław.