Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego niektóre osoby bez problemu budują bliskie, zdrowe relacje, podczas gdy inni doświadczają lęku, zazdrości lub obawiają się zaangażowania? Kluczem do zrozumienia naszych wzorców w relacjach może być teoria przywiązania.
Czym jest przywiązanie?
Przywiązanie to fundament naszych relacji międzyludzkich. Jest to silna emocjonalna więź, która sprawia, że dążymy do bliskości i wsparcia drugiej osoby, zwłaszcza w trudnych momentach. Nasze pierwsze doświadczenia z opiekunami w dzieciństwie kształtują sposób, w jaki będziemy tworzyć więzi w dorosłym życiu – zarówno w związkach romantycznych, jak i przyjaźniach czy relacjach zawodowych.
Style przywiązania – jakie masz podejście do bliskości?
J. Bowlby, twórca teorii przywiązania, twierdził, że u każdego człowieka występuje uwarunkowana biologicznie tendencja do tworzenia więzi emocjonalnych z bliskimi osobami, przede wszystkim z matką. Jego teoria, oparta na badaniach klinicznych, wykazała, że brak bliskości u dzieci, prowadzi do zachowań unikających, lękowych i wrogich. Na jej podstawie wyłoniono trzy style przywiązania: bezpieczny, lękowo-ambiwalentny i unikający.
1. Styl bezpieczny
Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania nie mają problemu z zaangażowaniem się w związek (w przeciwieństwie do osób reprezentujących pozostałe style, a zwłaszcza styl unikowy, dla których bycie w bliskiej relacji jest wyjątkowo trudne). Potrafią oni tworzyć intymne i stabilne związki, często również z osobami reprezentującymi ten sam, bezpieczny styl przywiązania. W relacji uwzględniają zarówno swoje potrzeby, jak i potrzeby drugiej strony. Natomiast jeśli nie odczuwają w związku satysfakcji, na przykład kiedy pojawiają się istotne problemy w komunikacji albo partner nie spełnia ich potrzeb emocjonalnych taką relację zakończyć.
2. Styl unikający
Osoby o unikowym stylu przywiązania zaadaptowały się do życia w pełnej niezależności od innych. Gdy niemowlęta płakały z głodu lub zimna w mokrej pieluszce, nikt na to nie reagował. Nikt nie bawił się z nimi i nie pokazywał im świata. W odpowiedzi na te trudne, a często nawet traumatyczne doświadczenia zaczęły odkrywać świat na własnych i na podstawie swoich zasobów. Dlatego w dorosłym życiu czują, że muszą liczyć tylko na siebie. W swoich działaniach nie szukają poklasku ani pomocy innych, bo nauczyły się, że jeśli komuś za bardzo zaufają, mogą się zawieść.
3. Styl lękowo-ambiwalentny
Osoby, które w dzieciństwie nie mogły być pewne bliskości rodzica, przez większość życia noszą w sobie niepokój i często mają poczucie, że nie są w stanie sprostać oczekiwaniom bliskich. W relacjach miłosnych starają się dużo dawać, są skłonne do poświęceń i skupiają się na drugiej osobie. Tak jak w relacji z rodzicem, w związku są nieufni wobec partnera – obawiają się, że w pewnym momencie pokaże swoje prawdziwe intencje (z pewnością negatywne) i je porzuci. Ciągłe poczucie niepewności i braku zaufania do partnera przy jednoczesnej potrzebie miłości sabotuje relacje i sprawia, że osobie o lękowo-ambiwalentnym stylu przywiązania bardzo trudno zbudować bliskość i intymność, a przede wszystkim stabilność w
związku z partnerem.
Czy można zmienić swój styl przywiązania?
Dobra wiadomość jest taka, że styl przywiązania można zmienić. Psychoterapia, praca nad sobą oraz zdrowe relacje mogą pomóc w przekształceniu niepewnego stylu przywiązania w bardziej bezpieczny. Programy, takie jak „Krąg ufności” (Circle of Security), pomagają zrozumieć mechanizmy rządzące naszymi więziami i pracować nad ich poprawą.
Jak styl przywiązania wpływa na nasze emocje?
Styl przywiązania wpływa na sposób, w jaki regulujemy emocje. Osoby o stylu unikającym mogą blokować emocje, podczas gdy osoby o stylu lękowym mogą doświadczać intensywnych wahań nastroju. Zrozumienie swojego stylu przywiązania może pomóc w lepszym radzeniu sobie z emocjami i poprawie jakości relacji.
Polecane książki o stylach przywiązania
Jeśli chcesz zgłębić temat i lepiej zrozumieć mechanizmy rządzące relacjami, warto sięgnąć
po następujące książki:
- “#LOVE Jak kochać w XXI wieku” Olga Kamińska
- “Niekochalni. Lęk przed bliskością” Andrzej Gryżewski i Sylwia Sitkowska
- “Odkryj swoje wewnętrzne dziecko” Stefani Stahl
Chcesz poprawić swoje relacje? Skorzystaj z pomocy specjalisty!
Jeśli masz trudności w związkach, doświadczasz lęku przed bliskością lub pragniesz zbudować zdrowsze relacje, warto skonsultować się z psychologiem. Terapia może pomóc zrozumieć Twoje mechanizmy działania i popracować nad budowaniem bardziej satysfakcjonujących więzi. Nie pozwól, by przeszłość definiowała Twoje relacje – zacznij działać już dziś!
Zarezerwuj konsultację w naszym gabinecie i zacznij pracować nad sobą już teraz!
Bibliografia:
- Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Liberska, H., & Suwalska, D. (2011). Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości.Psychologia rozwojowa,16(1).
- Wojciszke, B. (1993). Psychologia miłości. Intymność, namiętność, zaangażowanie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.